σπουδαιότητα του περάσματος στην ανατολική είσοδο της Αψάλου του Δήμου Αριδαίας, Νομού Πέλλας, αναδεικνύεται για μία ακόμη φορά μέσα από τα αρχαιολογικά δεδομένα. Έτσι, μετά τους δύο προϊστορικούς οικισμούς και τον ταφικό τύμβο Εποχής Χαλκού, που ανασκάφθηκαν το 1997 και 2000-2001 αντίστοιχα, έρχονται τώρα να προστεθούν και προγενέστερα της νεολιθικής περιόδου κατάλοιπα.
Πρόκειται για ευρήματα της Μεσολιθικής Εποχής (10.000-7.000 π.Χ.), εποχή κατά την οποία ο άνθρωπος ήταν ακόμη κυνηγός και τροφοσυλλέκτης και ζούσε σε εποχικούς καταυλισμούς, που βρίσκονταν κατά κανόνα κοντά σε ρέματα, ποτάμια ή λίμνες. Η Μεσολιθική συμπίπτει με το τέλος της γεωλογικής εποχής του Πλειστοκαίνου και τη μετάβαση στο Ολόκαινο, οπότε και το κλίμα γίνεται θερμότερο.
Το 2009, κατά τη διάρκεια έρευνας που διενεργήθηκε από αρχαιολόγους της ΙΖ΄ ΕΠΚΑ, εντοπίστηκε ένα στρώμα πάχους 40-60 εκ., από το οποίο περισυλλέχθηκε μεγάλος αριθμός λίθινων εργαλείων, όπως φολίδες από πυριτόλιθο, κρουστήρες και κροκάλες με αποτυπώματα επίκρουσης. Οι φολίδες, στις οποίες είναι εμφανή και ίχνη ανθρωπογενούς, δευτερεύουσας επεξεργασίας, χρησιμοποιούνταν ως ξέστρα ή οπείς αντίστοιχα. Εκτός από τα λίθινα εργαλεία βρέθηκαν και σχηματοποιημένες μάζες πηλού με άνθρακες στο εσωτερικό τους, που πιθανότατα προέρχονται από κάποιες πρόχειρες κατασκευές.
Η τυπολογία των λίθινων εργαλείων και η απουσία κεραμικής οδήγησε αμέσως στην υπόθεση της ύπαρξης εδώ ενός προ-νεολιθικού καταυλισμού, πριν δηλαδή ο άνθρωπος δημιουργήσει μόνιμους οικισμούς και περάσει στον παραγωγικό τρόπο ζωής. Η πρόβλεψη αυτή επιβεβαιώθηκε με τη χρονολόγηση ενός δείγματος άνθρακα, που πραγματοποιήθηκε στο Εργαστήριο Ραδιοχρονολόγησης του Τμήματος Φυσικής, του Πανεπιστημίου του Erlangen-Nrnberg. Το δείγμα χρονολογήθηκε στη Μεσολιθική Εποχή, ανάμεσα στο 7937 και 7480 π.Χ.
Με τα ευρήματα αυτά τεκμηριώνεται η αδιάκοπη κατοίκηση της Αψάλου από τη Μεσολιθική έως και την Εποχή Χαλκού. Αποδεικνύεται ότι πρόκειται για μία υπαίθρια θέση, που πρόσφερε ήδη από την 8η χιλιετία π.Χ. πολλές δυνατότητες τροφοσυλλογής, εξάσκησης κυνηγητικών και αλιευτικών δραστηριοτήτων και η οποία επιπροσθέτως ήταν προστατευμένη χάρη στο φυσικό ανάγλυφο.
Η επιστημονική σπουδαιότητα της ανακάλυψης μίας μεσολιθικής θέσης στην Αλμωπία και κατ' επέκταση στη Μακεδονία είναι ιδιαίτερα σημαντική, αφού έτσι προστίθεται ένα ακόμη στοιχείο, η αξιοποίηση του οποίου θα συμβάλει μελλοντικά στην απάντηση του ερωτήματος, που απασχολεί επί σειρά δεκαετιών τους ειδικούς της Προϊστορικής Αρχαιολογίας, της Ανθρωπολογίας, αλλά και άλλων επιστημών, κατά πόσο δηλαδή οι «φορείς» του νεολιθικού πολιτισμού, που έπεται του μεσολιθικού, ήταν αυτόχθονες που κατοικούσαν στον ελλαδικό χώρο και κατά τη Μεσολιθική Εποχή ή «άποικοι» που μετακινήθηκαν από την Εγγύς Ανατολή.
Monday, September 6, 2010
Monday, August 2, 2010
Αρχαιοελληνικό κρασί στη Γαλλία
Αρχαιοελληνικό κρασί στη Γαλλία
Του Θανάση Γκαβού
Το πάθος των Γάλλων για το κρασί οφείλεται πιθανότατα στους αρχαίους Έλληνες, σύμφωνα με έρευνα του πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ. Ποικιλίες διάσημων κρασιών, σύμφωνα με την έρευνα, δημιουργήθηκαν από απόγονους Ελλήνων εξερευνητών που εγκαταστάθηκαν στη σημερινή νότια Γαλλία πριν από περίπου 2.500 χρόνια.
Ο ελληνιστής επικεφαλής της έρευνας, καθηγητής Πωλ Κάρτλετζ δήλωσε ότι η μεγαλύτερη σύγχρονη βιομηχανία παραγωγής οίνου ίσως να μην είχε δημιουργηθεί ποτέ αν δεν υπήρχε μία «ομάδα πρωτοπόρων Ελλήνων εξερευνητών από το 600 π.Χ.». Η θεωρία του καθηγητή Κάρτλετζ αναιρεί την κυρίαρχη άποψη ότι οι Ρωμαίοι ήταν αυτοί που πρώτοι έφεραν τις γνώσεις της οινοποιίας στη Γαλλία.
Μέσα από ιστορικές μελέτες, ο καθηγητής του Κέιμπριτζ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Μασσαλία που ιδρύθηκε από Έλληνες ταξιδευτές και γρήγορα μετατράπηκε σε πολυσύχναστο εμπορικό κέντρο άρχισε να αξιοποιεί τις ποικιλίες αμπελιών από τη γειτονική κοιλάδα του Ρον. Το «εξωτικό ποτό» που έφτιαχναν οι Έλληνες από το χυμό σταφυλιών μεταφερόταν από την περιοχή σε πήλινους αμφορείς προς άλλες φυλές της δυτικής Ευρώπης.
Ως αποδείξεις που επιβεβαιώνουν τη θεωρία του ο καθηγητής Κάρτλετζ επικαλείται την ανάμιξη των Ελλήνων με τους προερχόμενους από την Λιγουρία της Ιταλίας μεταγενέστερους κατοίκους της Μασσαλίας, κάτι που όπως λέει δικαιολογεί γιατί αυτοί οι νέοι κάτοικοι πιστώνονται τη γνώση της οινοποιίας. Παράλληλα, επισημαίνει ότι οι Έλληνες άφησαν πίσω τους άφθονες αρχαιολογικές αποδείξεις της ενασχόλησής του με το εμπόριο κρασιού.
Η έρευνα του καθηγητή Κάρτλετζ αποτελεί τμήμα της προσπάθειάς του να ορίσει το γεωγραφικό χώρο δράσης των αρχαίων Ελλήνων. Ο ίδιος θεωρεί ότι η αρχαία Ελλάδα απλωνόταν από τη σημερινή Γεωργία έως την Ισπανία.
Του Θανάση Γκαβού
Το πάθος των Γάλλων για το κρασί οφείλεται πιθανότατα στους αρχαίους Έλληνες, σύμφωνα με έρευνα του πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ. Ποικιλίες διάσημων κρασιών, σύμφωνα με την έρευνα, δημιουργήθηκαν από απόγονους Ελλήνων εξερευνητών που εγκαταστάθηκαν στη σημερινή νότια Γαλλία πριν από περίπου 2.500 χρόνια.
Ο ελληνιστής επικεφαλής της έρευνας, καθηγητής Πωλ Κάρτλετζ δήλωσε ότι η μεγαλύτερη σύγχρονη βιομηχανία παραγωγής οίνου ίσως να μην είχε δημιουργηθεί ποτέ αν δεν υπήρχε μία «ομάδα πρωτοπόρων Ελλήνων εξερευνητών από το 600 π.Χ.». Η θεωρία του καθηγητή Κάρτλετζ αναιρεί την κυρίαρχη άποψη ότι οι Ρωμαίοι ήταν αυτοί που πρώτοι έφεραν τις γνώσεις της οινοποιίας στη Γαλλία.
Μέσα από ιστορικές μελέτες, ο καθηγητής του Κέιμπριτζ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Μασσαλία που ιδρύθηκε από Έλληνες ταξιδευτές και γρήγορα μετατράπηκε σε πολυσύχναστο εμπορικό κέντρο άρχισε να αξιοποιεί τις ποικιλίες αμπελιών από τη γειτονική κοιλάδα του Ρον. Το «εξωτικό ποτό» που έφτιαχναν οι Έλληνες από το χυμό σταφυλιών μεταφερόταν από την περιοχή σε πήλινους αμφορείς προς άλλες φυλές της δυτικής Ευρώπης.
Ως αποδείξεις που επιβεβαιώνουν τη θεωρία του ο καθηγητής Κάρτλετζ επικαλείται την ανάμιξη των Ελλήνων με τους προερχόμενους από την Λιγουρία της Ιταλίας μεταγενέστερους κατοίκους της Μασσαλίας, κάτι που όπως λέει δικαιολογεί γιατί αυτοί οι νέοι κάτοικοι πιστώνονται τη γνώση της οινοποιίας. Παράλληλα, επισημαίνει ότι οι Έλληνες άφησαν πίσω τους άφθονες αρχαιολογικές αποδείξεις της ενασχόλησής του με το εμπόριο κρασιού.
Η έρευνα του καθηγητή Κάρτλετζ αποτελεί τμήμα της προσπάθειάς του να ορίσει το γεωγραφικό χώρο δράσης των αρχαίων Ελλήνων. Ο ίδιος θεωρεί ότι η αρχαία Ελλάδα απλωνόταν από τη σημερινή Γεωργία έως την Ισπανία.
Tuesday, April 13, 2010
Saturday, March 27, 2010
Friday, March 19, 2010
Thursday, March 11, 2010
ΙΣΡΑΗΛ
Βρέθηκε τείχος του Βασιλιά Σολομώντα
Βρέθηκε τείχος του Βασιλιά Σολομώντα
PATHFINDER
9 Μαρ., ανανέωση: 10 Μαρ.
Ένα αμυντικό τείχος 3.000, το οποίο πιθανότατα να χτίστηκε από τον Βασιλιά Σολομώντα, ανακαλύφθηκε στην Ιερουσαλήμ, σύμφωνα με μία Ισραηλινή αρχαιολόγο, που πραγματοποίησε την ανασκαφή.
Η ανακάλυψη φαίνεται να επιβεβαιώνει τις βιβλικές αναφορές για ένα πέρασμα.
Το τείχος του 10ου αι. π.Χ. έχει μήκος 70 μέτρα και ύψος γύρω στα 6 μέτρα. Βρίσκεται εκεί που κάποτε ήταν τα όρια της Ιερουσαλήμ -μεταξύ του Όρους του Ναού και της αρχαίας Πόλης του Δαυίδ, όπου σήμερα βρίσκεται μία σύγχρονη αραβική γειτονιά.
Το πλίνθινο τείχος αποτελεί τμήμα του αμυντικού συμπλέγματος, που περιλαμβάνει ένα θυρωρείο, ένα παρακείμενο κτήριο και ένα φυλάκιο, όπως υποστηρίζει η Eilat Mazar, επικεφαλής της ανασκαφής, που πραγματοποιήθηκε από το Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ.
Με τα χρόνια, οι κατασκευές γκρεμίστηκαν μερικώς -τα υλικά τους χρησιμοποιήθηκαν σε μεταγενέστερες κατασκευές- και ό,τι απέμεινε, θάφτηκε κάτω από τα μπάζα.
Το Πρώτο Βιβλίο των Βασιλέων της Βίβλου -το οποίο θεωρείται ότι γράφτηκε αιώνες μετά την εν λόγω περίοδο- αναφέρει πως ο Σολόμωντας, ο βασιλιάς του Ισραήλ, έχτισε ένα αμυντικό τείχος στην Ιερουσαλήμ. Η νέα ανακάλυψη αποτελεί το πρώτο αρχαιολογικό αποδεικτικό στοιχείο αυτής της κατασκευής, σύμφωνα με τη Mazar.
Υπήρχε βιβλικό πέρασμα;
Αρχαία τεχνουργήματα, που βρέθηκαν εντός και τριγύρω από το σύμπλεγμα, έδειξαν πως προέρχονται από τον 10ο αι. π.Χ.
«Δεν υπήρχαν πολλοί βασιλιάδες τον 10ο αι. που θα έχτιζαν μία τέτοια κατασκευή και κυρίως όπως αυτές του Δαυίδ και του Σολομώντα,» υποστήριξε η ίδια.
Σύμφωνα με τη Βίβλο, ο Βασιλιάς Δαυίδ, από το μύθο του Δαυίδ και του Γολιάθ, ήταν ο πατέρας του Βασιλιά Σολομώντα, που λέγεται ότι έχτισε τον Πρώτο Ναό της Ιερουσαλήμ, στο Όρος του Ναού.
Τα κεραμικά, που βρέθηκαν κοντά στο τείχος, βοήθησαν στη χρονολόγησή του, καθώς το στυλ τους είναι κοινό με εκείνο του δεύτερου μισού του 10ου αι. π.Χ, δηλαδή της εποχής του Βασιλιά Σολομώντα, σύμφωνα με τη Mazar.
Τα ενός μέτρου ύψους πήλινα αποθηκευτικά δοχεία βρέθηκαν κοντά στο θυρωρείο και το ένα εξ αυτών έφερε μία εβραϊκή επιγραφή, που δήλωνε πως το περιεχόμενο ανήκε σε έναν υψηλόβαθμο αξιωματούχο.
Στο ίδιο σημείο εντοπίστηκαν ακόμα ειδώλια, τυπικά της Ιερουσαλήμ του 10ου αι. π.Χ. -συμπεριλαμβανομένων τετράποδων ζώων και μεγαλόστηθων γυναικών, που συμβόλιζαν τη γονιμότητα- καθώς και βάζα που έγραφαν επάνω «προς τον Βασιλιά» και διάφορα εβραϊκά ονόματα.
Τα τεχνουργήματα δίνουν στοιχεία για τη ζωή στους δρόμους της συγκεκριμένης περιοχής εκείνη την εποχή. Οι αρχαίοι Ιεροσολυμίτες συγκεντρώνονταν γύρω από την πύλη του τείχους για να πουλήσουν την πραμάτεια τους, να λάβουν μέρος σε συζητήσεις, να πραγματοποιήσουν θρησκευτικές τελετές και να προμηθευτούν νερό και τρόφιμα για τα μεγάλα ταξίδια τους εκτός πόλεως.
Πόσο αξιόπιστη είναι η Βίβλος;
Ο αρχαιολόγος του Πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ, Israel Finkelstein, που δεν συμμετείχε στην ανασκαφή, συμφωνεί πως είναι πιθανόν το τείχος να κατασκευάστηκε από τον Βασιλιά Σολομώντα.
Αλλά ο Finkelstein προειδοποίησε πως δεν θα πρέπει να στηριζόμαστε ιδιαίτερα στη Βίβλο για την ερμηνεία των ευρημάτων.
Σίγουρα, η γνώση των θρησκευτικών και ιστορικών κειμένων για οποιαδήποτε τοποθεσία είναι σημαντική, αλλά η χρησιμότητά τους ποικίλλει.
«Εξαρτάται από το κείμενο. Το κάθε ένα έχει τα δικά του χαρακτηριστικά και θα πρέπει να προσεγγίζεται διαφορετικά. Τίθενται ερωτήματα όπως, πότε γράφτηκαν -300 χρόνια μετά ή την εποχή των γεγονότων; Ποιος είναι ο στόχος και η ιδεολογία τους; Γιατί γράφτηκαν;
Από την πλευρά της, η Mazar πιστεύει πως είναι φυσικό για τους αρχαιολόγους, που κάνουν ανασκαφές στην Ιερή Γη, να συμβουλεύονται τα βιβλικά κείμενα και άλλα αρχαία έγγραφα.
«Δεν πιστεύω πως υπάρχει κάποιος αρχαιολόγος που θα έκανε ανασκαφή σε μία τοποθεσία για την οποία έχουν γραφτεί διάφορα κείμενα, χωρίς να γνωρίζει το περιεχόμενο αυτών των κειμένων,» πρόσθεσε ολοκληρώνοντας η ίδια.
Στο «φως» ειδωλολατρικός βωμός της ρωμαϊκής εποχής
Βρέθηκε τείχος του Βασιλιά Σολομώντα
PATHFINDER
9 Μαρ., ανανέωση: 10 Μαρ.
Ένα αμυντικό τείχος 3.000, το οποίο πιθανότατα να χτίστηκε από τον Βασιλιά Σολομώντα, ανακαλύφθηκε στην Ιερουσαλήμ, σύμφωνα με μία Ισραηλινή αρχαιολόγο, που πραγματοποίησε την ανασκαφή.
Η ανακάλυψη φαίνεται να επιβεβαιώνει τις βιβλικές αναφορές για ένα πέρασμα.
Το τείχος του 10ου αι. π.Χ. έχει μήκος 70 μέτρα και ύψος γύρω στα 6 μέτρα. Βρίσκεται εκεί που κάποτε ήταν τα όρια της Ιερουσαλήμ -μεταξύ του Όρους του Ναού και της αρχαίας Πόλης του Δαυίδ, όπου σήμερα βρίσκεται μία σύγχρονη αραβική γειτονιά.
Το πλίνθινο τείχος αποτελεί τμήμα του αμυντικού συμπλέγματος, που περιλαμβάνει ένα θυρωρείο, ένα παρακείμενο κτήριο και ένα φυλάκιο, όπως υποστηρίζει η Eilat Mazar, επικεφαλής της ανασκαφής, που πραγματοποιήθηκε από το Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ.
Με τα χρόνια, οι κατασκευές γκρεμίστηκαν μερικώς -τα υλικά τους χρησιμοποιήθηκαν σε μεταγενέστερες κατασκευές- και ό,τι απέμεινε, θάφτηκε κάτω από τα μπάζα.
Το Πρώτο Βιβλίο των Βασιλέων της Βίβλου -το οποίο θεωρείται ότι γράφτηκε αιώνες μετά την εν λόγω περίοδο- αναφέρει πως ο Σολόμωντας, ο βασιλιάς του Ισραήλ, έχτισε ένα αμυντικό τείχος στην Ιερουσαλήμ. Η νέα ανακάλυψη αποτελεί το πρώτο αρχαιολογικό αποδεικτικό στοιχείο αυτής της κατασκευής, σύμφωνα με τη Mazar.
Υπήρχε βιβλικό πέρασμα;
Αρχαία τεχνουργήματα, που βρέθηκαν εντός και τριγύρω από το σύμπλεγμα, έδειξαν πως προέρχονται από τον 10ο αι. π.Χ.
«Δεν υπήρχαν πολλοί βασιλιάδες τον 10ο αι. που θα έχτιζαν μία τέτοια κατασκευή και κυρίως όπως αυτές του Δαυίδ και του Σολομώντα,» υποστήριξε η ίδια.
Σύμφωνα με τη Βίβλο, ο Βασιλιάς Δαυίδ, από το μύθο του Δαυίδ και του Γολιάθ, ήταν ο πατέρας του Βασιλιά Σολομώντα, που λέγεται ότι έχτισε τον Πρώτο Ναό της Ιερουσαλήμ, στο Όρος του Ναού.
Τα κεραμικά, που βρέθηκαν κοντά στο τείχος, βοήθησαν στη χρονολόγησή του, καθώς το στυλ τους είναι κοινό με εκείνο του δεύτερου μισού του 10ου αι. π.Χ, δηλαδή της εποχής του Βασιλιά Σολομώντα, σύμφωνα με τη Mazar.
Τα ενός μέτρου ύψους πήλινα αποθηκευτικά δοχεία βρέθηκαν κοντά στο θυρωρείο και το ένα εξ αυτών έφερε μία εβραϊκή επιγραφή, που δήλωνε πως το περιεχόμενο ανήκε σε έναν υψηλόβαθμο αξιωματούχο.
Στο ίδιο σημείο εντοπίστηκαν ακόμα ειδώλια, τυπικά της Ιερουσαλήμ του 10ου αι. π.Χ. -συμπεριλαμβανομένων τετράποδων ζώων και μεγαλόστηθων γυναικών, που συμβόλιζαν τη γονιμότητα- καθώς και βάζα που έγραφαν επάνω «προς τον Βασιλιά» και διάφορα εβραϊκά ονόματα.
Τα τεχνουργήματα δίνουν στοιχεία για τη ζωή στους δρόμους της συγκεκριμένης περιοχής εκείνη την εποχή. Οι αρχαίοι Ιεροσολυμίτες συγκεντρώνονταν γύρω από την πύλη του τείχους για να πουλήσουν την πραμάτεια τους, να λάβουν μέρος σε συζητήσεις, να πραγματοποιήσουν θρησκευτικές τελετές και να προμηθευτούν νερό και τρόφιμα για τα μεγάλα ταξίδια τους εκτός πόλεως.
Πόσο αξιόπιστη είναι η Βίβλος;
Ο αρχαιολόγος του Πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ, Israel Finkelstein, που δεν συμμετείχε στην ανασκαφή, συμφωνεί πως είναι πιθανόν το τείχος να κατασκευάστηκε από τον Βασιλιά Σολομώντα.
Αλλά ο Finkelstein προειδοποίησε πως δεν θα πρέπει να στηριζόμαστε ιδιαίτερα στη Βίβλο για την ερμηνεία των ευρημάτων.
Σίγουρα, η γνώση των θρησκευτικών και ιστορικών κειμένων για οποιαδήποτε τοποθεσία είναι σημαντική, αλλά η χρησιμότητά τους ποικίλλει.
«Εξαρτάται από το κείμενο. Το κάθε ένα έχει τα δικά του χαρακτηριστικά και θα πρέπει να προσεγγίζεται διαφορετικά. Τίθενται ερωτήματα όπως, πότε γράφτηκαν -300 χρόνια μετά ή την εποχή των γεγονότων; Ποιος είναι ο στόχος και η ιδεολογία τους; Γιατί γράφτηκαν;
Από την πλευρά της, η Mazar πιστεύει πως είναι φυσικό για τους αρχαιολόγους, που κάνουν ανασκαφές στην Ιερή Γη, να συμβουλεύονται τα βιβλικά κείμενα και άλλα αρχαία έγγραφα.
«Δεν πιστεύω πως υπάρχει κάποιος αρχαιολόγος που θα έκανε ανασκαφή σε μία τοποθεσία για την οποία έχουν γραφτεί διάφορα κείμενα, χωρίς να γνωρίζει το περιεχόμενο αυτών των κειμένων,» πρόσθεσε ολοκληρώνοντας η ίδια.
Στο «φως» ειδωλολατρικός βωμός της ρωμαϊκής εποχής
Subscribe to:
Posts (Atom)